Jeśli jesteś profesjonalnym sportowcem lub amatorem na pewno doświadczyłeś choroby lub kontuzji. Sportowcy często są narażeni na duże obciążenia treningowe oraz napięty harmonogram zawodów. Urazy są elementem sportu, jednak można je ograniczyć. Jak myślisz jakie są powody kontuzji i chorób? Poniżej przedstawiłem narzędzia, które zmniejszą ich
Monitorowanie obciążenia
Monitorowanie obciążenia ma fundamentalne znaczenie dla określenia związku pomiędzy obciążeniem a ryzykiem kontuzji. Obejmuje ono monitorowanie dokładne pomiary elementów sportowych, np. wyników, ilości i rodzaju treningu, jego ciężaru dla organizm a także elementów pozasportowych jak, np. samopoczucia, wystąpienia kontuzji czy pojawienie się objawów [1].
Obserwacja wyżej wymienionych elementów pozwoli zauważyć oraz wyjaśnić zmiany w wydajności, lepiej zrozumie wpływ treningu, ujawnić zmęczenie oraz potrzebę regeneracji. W konsekwencji tego można zmodyfikować obecny plan treningowy oraz kalendarz zawodów, informowanie o planowaniu i modyfikowaniu programów treningowych i kalendarzy zawodów oraz zminimalizować ryzyko wystąpienia kontuzji czy choroby [2, 3].
Przykłady narzędzi do monitorowania obciążenia treningowego
➤ Czas treningu lub zawodów (sekundy, minuty, godziny) |
➤ Częstotliwość treningów lub zawodów (dzień, tydzień miesiąc) |
➤ Rodzaj treningu lub zawodów |
➤ Prędkość, przyspieszenie |
➤ Ilość powtórzeń |
➤ Dystans |
➤ Skutki treningu |
➤ Skala RPE |
➤ Skala Borga |
➤ Strefy tętna (zmienność, czas w każdej strefie, HRR) |
➤ Długość i jakość snu |
➤ Wystąpienie objawów (np. drżenie mięśni, ból mięśni, ograniczenie ruchowe) |
Ryzyko urazów i poważnych kontuzji
Źle zarządzany trening lub zbyt duże obciążenia podczas zawodów mogą zwiększać ryzyko kontuzji poprzez różne mechanizmy działające na poziomie tkanek lub całego sportowca. Może prowadzić do nadmiernych mikrouszkodzeń i kontuzji, jeśli intensywność, częstotliwość i czas trwania obciążenia przekracza obecną „możliwość” tkanek do wysiłku lub jeśli regeneracja jest niewystarczająca [4]. Jest to podstawa m.in. tendinopatii [4], urazów spowodowanych przeciążeniem kości [5] i bólu rzepkowo-udowego [6].
Sugeruje się również, że skumulowane zmęczenie tkanek spowodowane powtarzalnym obciążeniem, może zwiększać podatność sportowców na „poważne” urazy jak, np. zerwanie więzadła krzyżowego przedniego [7]. Wpływ na to ma upośledzenie takich czynników, jak zdolność podejmowania decyzji, koordynacja i kontrola nerwowo-mięśniowa oraz zmniejszenia rozwoju siły mięśniowej i prędkości skurczu. Sumarycznie może zmienić się ruch ciała podczas wysiłku, zmniejszyć się stabilność oraz mobilność stawów [8, 9, 10, 11]. Stawem stabilnym powinno być, np. staw kolanowy a mobilnym, np. staw skokowy oraz biodrowy.

Wzrost obciążenia ostrego do przewlekłego
Niedawno wprowadzono koncepcję, która opisuje stosunek ostrego obciążenie treningowego (np. obciążenie treningowe z ostatniego tygodnia) do obciążenia chronicznego (np. 4-tygodniowa średnia obciążenia).

Obszar zacieniony na zielono reprezentuje stosunek obciążenia ostrego do przewlekłego, gdzie ryzyko obrażeń jest niskie. Zacieniony na czerwono obszar reprezentuje stosunek obciążenia ostrego do przewlekłego, gdzie ryzyko urazów jest wysokie.
Prawdopodobieństwo urazu jest niskie (<10%), gdy stosunek obciążenia ostrego do przewlekłego mieści się w zakresie 0,8–1,3. Jednakże, gdy stosunek obciążenia ostrego do przewlekłego przekracza 1,5 (tj. obciążenie w ostatnim tygodniu jest 1,5 razy większe niż średnia z ostatnich 4 tygodni), prawdopodobieństwo urazu wzrasta ponad dwukrotnie.
Optymalnym pod kątem ryzyka kontuzji będzie jeśli przewlekłe obciążenie jest stopniowo i systematycznie zwiększane do wysokiego poziomu a ostre obciążenie jest niskie i sportowiec doświadcza minimalnego zmęczenia.
Podsumowanie
Nadmierny i szybki wzrost obciążeń treningowych jest prawdopodobnie odpowiedzialny za większość urazów tkanek miękkich. Trening powinien być odpowiedni do obecnego poziomu sprawności organizmu, tak aby rozwijał nasze cechy fizyczne i w konsekwencji chronił przed kontuzjami.
Ważnym elementem jest monitorowanie obciążenia treningowego, w tym obciążenia, do którego są przygotowani sportowcy, poprzez obliczenie stosunku obciążenia ostrego do przewlekłego.
Napisz w komentarzu, czy monitorujesz swoje obciążenie treningowe ⤵️
Odwiedź media społecznościowe: Instagram, Facebook.
W razie pytań wejdź w zakładkę kontakt.
- Bibliografia [1] – Soligard T, Schwellnus M, Alonso J, et alHow much is too much? (Part 1) International Olympic Committee consensus statement on load in sport and risk of injuryBritish Journal of Sports Medicine 2016;50:1030-1041.
[2] – Halson SL. Monitoring training load to understand fatigue in athletes. Sports Med 2014;44(Suppl 2):S139–47.
[3] – Foster C. Monitoring training in athletes with reference to overtraining syndrome. Med Sci Sports Exerc 1998;30:1164–8.
[4] – Magnusson SP., Langberg H., Kjaer M. The pathogenesis of tendinopathy: balancing the response to loading. Nat Rev Rheumatol 2010;6:262–8.
[5] – Warden SJ, Davis IS, Fredericson M. Management and prevention of bone stress injuries in long-distance runners. J Orthop Sports Phys Ther2014;44:749–65.
[6] – Dye SF. The pathophysiology of patellofemoral pain: a tissue homeostasis perspective. Clin Orthop Relat Res 2005;436:100–10.
[7] – Lipps DB, Wojtys EM, Ashton-Miller JA. Anterior cruciate ligament fatigue failures in knees subjected to repeated simulated pivot landings. Am J Sports Med2013;41:1058–66.
[8] – Thomas AC, McLean SG, Palmieri-Smith RM. Quadriceps and hamstrings fatigue alters hip and knee mechanics. J Appl Biomech 2010;26:159–70.
[9] – Cortes N, Greska E, Ambegaonkar JP, et al. Knee kinematics is altered post-fatigue while performing a crossover task. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc2014;22:2202–8.
[10] – Liederbach M, Kremenic IJ, Orishimo KF, et al. Comparison of landing biomechanics between male and female dancers and athletes, part 2: influence of fatigue and implications for anterior cruciate ligament injury. Am J Sports Med 2014;42:1089–95.
[11] – Rozzi SL, Lephart SM, Fu FH. Effects of muscular fatigue on knee joint laxity and neuromuscular characteristics of male and female athletes. J Athl Train 1999;34:106–14.
[12] – Gabbett TJ. The training-injury prevention paradox: should athletes be training smarter and harder? Br J Sports Med2016;50:273–80.